Nieuws

“Samen oppakken wat belangrijk is.” Met die woorden opende staatssecretaris Jean Rummenie het werkcongres en startte officieel ons fieldlab. Er waren zo’n 100 mensen aanwezig: beleidsmakers van rijk, provincies en gemeenten, ketenpartijen, kennispartners en natuurlijk boeren. Samen legden we de eerste bouwstenen voor  het fieldlab. Ook was Aad Straathof aanwezig, die op zijn eerste dag als gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland onze aftrap kracht bijzette. Net als Ines de Ridder, wethouder van de gemeente Nieuwkoop.

In deze nieuwsbrief kijken we terug op 25 september en vooruit naar de volgende bijeenkomst op 7 november in Kamerik, waarvoor je je hier kunt inschrijven.

Sprekers en deelsessies

Verschillende sprekers deelden hun (nieuwste) kennis en inzichten. Vervolgens werd hierover doorgesproken in verschillende deelsessies. De presentaties kan je hier bekijken en downloaden. Hieronder lees je de belangrijkste uitkomsten van de verschillende sessies.

Een melkveehouder zei: “Als ik niet weet waar ik “mijn kop in steek”  (risico’s vergunningen, regels, boetes), steek ik mijn kop niet boven het maaiveld.”

Om nieuwe manieren te vinden, moet je af kunnen wijken van de bestaande regels. Als de ruimte om af te wijken van de regels duidelijk is, komt de volgende uitdaging: geld. Voor innovatie zijn subsidies, gunstige leningen en rentekortingen belangrijk. Maar er is meer nodig: een stimulerings- en garantiefonds. Dit fonds moet zowel een beloning geven voor het verminderen van emissies (stimuleren) als een vangnet bieden als een innovatie onverwacht niet werkt (garantie).

Het additionaliteits vraagstuk: is alle stikstofwinst nodig voor natuur en milieu? kan je niet per individueel project beantwoorden. Het vraagstuk moet in de breedte aangepakt worden, voor alle sectoren samen, en vastgelegd in maatregelenprogramma’s en wet- en regelgeving (stok achter de deur). Dit kan het beste via een programmatische aanpak op gebiedsniveau geborgd worden.

Ons fieldlab helpt hierbij door het verzamelen van betrouwbare praktijkdata. Daarmee verbeteren we de monitoring van melkveebedrijven en kunnen we innovaties beter toetsen. Zo ontstaat er ook ruimte voor nieuwe vergunningen.

1. We willen eigenlijk vooral een emissiearme landbouw – dat is duidelijker dan de term kringlooplandbouw.
2. De 120 koploperbedrijven moeten goed vergeleken kunnen worden. Daarvoor zijn duidelijke kengetallen nodig.
3. Er moet een onafhankelijke autoriteit bepalen of doelstellingen gehaald worden.

Het onderzoek in het fieldlab richt zich op de vraag: Hoe bereiken we 50–70% minder ammoniakuitstoot per bedrijf?

We onderzoeken dit via vijf richtingen: extensivering, low-cost & management, high-tech & management en verschillende combinaties van mestverwaarding. We kijken ook naar effecten op nitraat, biodiversiteit, waterkwaliteit en klimaat.

De aanpak combineert wetenschappelijk onderzoek met praktijkproeven op bedrijven. Hiervoor zijn betrouwbare en betaalbare meetmethoden nodig. Samenwerking tussen beleid, onderzoekers en boeren is essentieel, zodat maatregelen niet alleen technisch werken, maar ook in de praktijk toepasbaar en juridisch houdbaar zijn.

Fieldlab Groene Hart zoekt naar manieren om vooruit te komen, ondanks de huidige onzekerheid. Binnen het fieldlab gaan we emissieruimte reduceren via een gedoogsituatie, als tussenstap naar nieuwe regels. Door goede informatie te geven over wat we wel zeker weten en wat niet, maken we risico’s aanvaardbaar.

Voor boeren betekent dit dat zij een afweging moeten maken tussen de voordelen van meedoen aan het fieldlab en de mogelijke risico’s. Voor de provincie betekent het dat zij goed moet afwegen hoe regels passen bij zowel natuurdoelen als de sociaal-economische situatie van boeren.

Het discussiepanel, bestaande uit Elbert Roest, van het Regieorgaan voor duurzame veehouderij, Britta Schaffmeister van het Nationaal Platform experimenteerlocaties, Henk Kievit, van Fieldlab Food Valley, Wim de Vries, hoogleraar Integrale stikstofanalyse en melkveehouder Gerrit van Schaik. Zij bespraken vragen als: is Nederland in 2030 weer koploper in duurzame landbouw? En: Is ons fieldlab groot en snel genoeg om verschil te maken?

Tips waren onder andere:  deel tussentijdse resultaten, maak het zo eenvoudig mogelijk, gebruik toegankelijke taal en besteed ook aandacht aan de sociale samenhang tussen deelnemers. Alleen kennis delen is niet genoeg.

Slotwoord van de boeren

Boeren en bestuurders van ons fieldlab Jasper van Beek (KTC Zegveld), Cees van der Wel en Bert-Jan Verboom, beiden van Boeren met Perspectief, sloten de dag af. Zij hadden de bijeenkomst als waardevol ervaren. De stappen die gezet moeten worden om vooruit te komen met een gezamenlijke aanpak in het Groene Hart om emissies te verminderen en de  natuur te herstellen worden steeds duidelijker. De bereidheid om samen te werken is duidelijk aanwezig dus “nu snel aan de slag” besloten zij de dag.

Een bijeenkomst voor beleidsuitvoerders (subsidieverstrekkers en vergunningverleners) en boeren die aan de slag willen met een innovatie in het Groene Hart. Tijdens deze bijeenkomst delen we de laatste stand van zaken over de subsidiemogelijkheden en voorwaarden en de route voor vergunningverlening koplopers. Aan de nadere invulling van het programma wordt nog gewerkt. Nader informatie hierover volgt.

Deze bijeenkomst vindt plaats op vrijdag 7 november van 9.30 – 12.30 uur.

Locatie: De Boerinn, Mijzijde 6, 3471 GM Kamerik